Bomen in Afrika: het markante en bijzondere aangezicht van Afrika

Als je aan een reis naar Afrika denkt, denk je vaak aan een safari waarbij je de Big 5 gaat spotten en een hike naar de top van de Kilimanjaro. Vaak worden de indrukwekkende bomen en planten van dit continent vergeten. Wat ons betreft totaal onterecht en daarom bij deze een blog met een ode aan de Afrikaanse bomen!

Quiver boom – Aloe Dichotoma

We beginnen met de nationale plant van Namibië. Het San volk maakte er heel vernuftig ijskasten van door de bomen uit te hollen want ze blijven heerlijk koel: De Quiver boom is voor mij nou niet echt heel erg bijzonder. Ik ben ooit met Menno drie kilometer te ver de woestijn in gelopen omdat we de Quiver Tree meer voor een struik hielden. Imposant vaak niet. Historisch dus wel. Een nominatie in deze lijst is ie zeker waard, al is het alleen al omdat het één van de weinige bomen is die het überhaupt in de Namibische woestijn volhoudt. Een goudkleurige bast met een afrootje erop met geluk een meter of twee, maar meestal kleiner.

Sycamore Vijg – Ficus Sycomurus

De Sycamore heeft een behoorlijk impressive résumé. Deze bombastische zware bomen worden genoemd in de bijbel als boom maar ook hun fruit, de vijg is een vrucht die zowel genoemd wordt in het oude testament als in de koran. Het hout is geliefd. De vijg en zelfs de twijgjes van deze boom zijn in de Egyptische tombes gevonden. De vijgenboom heeft dus nogal een aantrekkingskracht op de mens. In Kenia staat de boom bij de Masai en Kikuyu stam bekend als de Mugumo. En als deze boom omgaat voorspelt dit onheil. Nog steeds lees je in de krant als er een Mugumo omvalt én de boom blijkt soms ook weer overeind te klauteren…
De Sycamor vijg is ook de tree of life, zoals deze woudreus in Mesopotamië werd genoemd. En de Bodi, de boom waar Buddah verlichting onder bereikte is eveneens een vijg, de Indiase zuter van de Sycamor; de Religliosa. Niet misstaande benamingen voor een boom dus.
Naast al deze door mensen gevormde mythes rond deze boom is de boom het huis van de wesp die haar eitjes in de boom legt. Ook apen, bevers en eekhoorntjes zijn dol op deze donkergroene woudbewoners met haar dichte bladeren. Het is een boom die je veel in centraal Kenia ziet en ook in veel andere delen van Oost Afrika met een subtropisch klimaat vind je deze mooie boom.

Giant Lobelia – Lobelia

Zo’n 400 kilometer ten zuid oosten van Addis in Ethiopië vindt je deze Giant Lobelia. En niet eentje, nee, er is hier op het 4000 meter hoge Sanettie Plateau in de Bale bergen een heel bos. Waar de Lobelia meestel een schattig vetplantje is dat in Marokko nog een leuk blauw bloemetje heeft zijn deze Lobelia’s bomen van een meter of 1,5. Het zijn zogenaamde Afro Alpine bomen; die dus op grote hoogte en op een rotsachtig moorland helemaal in hun element zijn. And did those Ethiopian Lobelia’s do a great job, Giants. Mooi, Alienated en toch ook een beetje die half dode vrouwentong uit je studenten tijd. En daar is ‘ie inderdaad ook weer familie van. Barre weersomstandigheden en weinig water, het zal deze jongens een worst wezen; in Bale groeien ze als kool. Op de Kili vind je z’n broer de Lobelia deckenii, ook een hele vreemde vogel maar wel een stuk kleiner.

Giant Lobelia

Ben je nieuwsgierig naar onze bestemmingen?

Bougainvillea – Nyctaginaceae

De pracht van een Bougainvillea is overweldigend. De paarsige, gele of rode bloemen kleuren zijn vaak de trots van elke wereldburger die er eentje op z’n landje heeft staan. Of je nu een Indonesiër, Mexicaan of Zuid Afrikaan over z’n Bougainvillea spreekt, ze zijn er altijd trots op. Het is een sprookjesachtige boom die eigenlijk uit Brazilië komt en pas in de 19e eeuw naar het Middellands zeegebied werd gehaald. In Afrika is het een kleintje, een flinke dame is 4 meter hoog, maar dat is dan ook wel echt de max. De Fransen kweekten deze heesters vervolgens ook in Azië en de boom werd een eye catcher in je koloniale tuin in India of Kenia. Tegenwoordig zijn de bomen oververtegenwoordigd in de hele subtropische wereld. Maar daarom zeker niet minder mooi.

De Bonte Madagaskar Amandel boom – Terminalia mantaly

Een typisch Malagassische bijna buitenaards geval. Met bladeren die iets weg hebben van een tamarinde boom en daardoor fabelachtig groenig licht doorlaten. Deze amandel boom met haar zachte takken lijkt op een vriendelijke kerstboom alleen is ie wel een stukkie langer en vooral ook breder; hij kan een doorsnede van 9 meter hebben. De Terminalia Mantaly is niet echt heel bijzonder meer voor ons; hoewel deze boom endemisch op Madagaskcar voorkwam is ie massaal geëxporteerd en groeit nu in de bossen van Zeist, in de tuinen van Kenia en zelfs in Kopenhagen staat een trots exemplaar. Een boom die zich dus overal op zijn gemakje voelt, vooral als je bedenkt dat ‘ie pas sinds de jaren ’80 buiten Madagaskar voorkomt. Waarom dan toch in deze lijst; louter en alleen omdat je onder zo’n boom zo heerlijk kan liggen lanterfanten in een grote, veilige groene wereld. Dus kom naar Madagaskar of als je vandaag al wil groen chillen; ga naar Zeist.

Muna boom – Mufia Migno

De muna boom is een van de hoogste inheemse bomen van Kenia en er zijn exemplaren bekend – in Limuru – die meer dan 800 jaar oud zijn. De boom is imposant door haar hoogte en de stam is vaak gespleten, je kan er dus heel vaak onder door lopen. Veel Muna bomen staan in de theevelden omdat het hier vaak iets koeler en vochtiger is dan elders. Zo zie je ze veel in Kiambu en Muranga. Het natte hout van de Muna maakte het niet fijn om te gebruiken en dus werden ze niet zo snel gekapt als veel andere bomen. Daarnaast diende de bomen door hun enorme hoogte vaak als markeringspunt in het landschap. Men ontmoette elkaar daar voordat we onze Whatsapp locatie konden delen. Je vindt de Muna in de hooglandbossen van Mt. Kenia, de Aberdares, Mau Summit en ten Noorden van de Cherangani Hills. De Muna boom wordt helaas met uitsterven bedreigd waarschijnlijk ook omdat haar zaden zich alleen ontkiemen in een zachte en vochtige omgeving. Deze langste boom van het Afrikaanse vaste land is kieskeurig, helaas.

Jacaranda

Een sprookjes boom die in de tropen en subtropen groeit. De Jacaranda is een middelgrote boom die aan het eind van de zomer in bloei staat en een stad als Nairobi lichtpaars kleurt. Men zegt dat de bloei van de boom het begin van de regen inluidt. En dit jaar was dat ook zo. De Jacaranda is geen inheemse Afrikaanse boom. Hij wordt ook wel Palissanderboom genoemd en komt eigenlijk uit Zuid-Amerika. Ene Baron Ludwig plantte de boom in 1828 in Pretoria en het nogal invasieve karakter van deze paarse schone zorgde ervoor dat Pretoria tegenwoordig ook wel Jacaranda-city wordt genoemd én dat de boom in bijna heel zuidelijk Afrika veel voorkomt. Hij wordt zo’n 20 meter hoog.

Jacaranda Bomen

Mangrove boom – Uca Ligno

De world saving tree: de Mangrove boom neemt het meeste CO2 op per vierkante meter van alle bomen ter wereld. Ze groeien aan de tropische kusten en het zijn dan ook meer een soort grote struiken die samen een organisme vormen. Wij steunen een Mangrove project in Diani om onze carbon footprint kleiner te maken en iedere reiziger van Charlie’s Travels doet een duit in het zakje om dit project te steunen, dat is namelijk inbegrepen in de prijs. Lees er hier meer over.
Mangrove bomen zijn niet alleen goed voor de lucht, in de moerassen waar ze op groeien leven veel vogels en vissen waardoor de bevolking er doorgaans ook erg blij van wordt. Het is dus een boom die zich gemakkelijk in zout water vestigt, en hoewel ze zoveel voordelen heeft wordt de boom toch bedreigd. Ze wordt gekapt en door de vervuiling van het zeewater leggen de bossen ook nog weleens het loodje. Verdrietig dus. Kom kijken in Diani; Kayak door het Mangrovebos en zet je in voor het behoud van deze fantastische diverse boom.

Acacia boom – Robinia Pseudoacacia

Geen boom die het Afrikaanse landschap zo typeert als de archetypische Acacia boom. Heb jij die ene boom op de horizon voor die goud gele zonsondergang niet op insta dan is het niet erg geloofwaardig dat je ook echt in Afrika bent geweest. Ze hebben blaadjes die weer uit meerder blaadjes bestaan en veel soorten hebben doornen. Ze bloeien en zijn dan vaak geel of wit. Er zijn wereld wijd zo’n 1300 (!) verschillende acacia soorten. Ze hebben een ruwe harde bijna zwarte schors en zijn moeilijk te bewerken. Vandaar dat er nog zoveel zijn, het hout leent zich niet goed voor ambacht. Acacia’s hebben een kenmerkende paddenstoelen vorm en kunnen zo’n 8 meter worden. In sommige Acacia’s in West-Afrika zit dimethytryptamine, inderdaad, DMT. Dat goedje waar je dus apestoned van wordt en wat je aanmaakt als je overlijdt. Je vindt de Acacia in de savanna maar ook in de hooglanden, droge kuststreken en zelfs een enkele rauwdauwer waagt zich in de Namibische woestijn waar weaver birds er hun markante nestjes in bouwen. Deze boom is echt ijzersterk.

Baobab boom – Adansonia

De onbetwiste koning van de bomen. De Baobab boom. Deze bijna buitenaardse gigantische boom die over huizen heen groeit en vormen aanneemt waar Gandalf nog over kan dromen. De grootste en meest markantste vind je in Madagaskar; de Baobab van Grandidier. Ze kunnen zo’n 800 jaar oud worden en er zijn bomen die langer dan 4 jaar zonder water kunnen. En ze zijn gigantisch, er zijn Baobabs van 30 meter. De wortels kunnen zo’n 2 meter diep de grond in en daarom kunnen ze ook zolang zonder een druppel water. In Madagakar komen 6 soorten voor, de Malagassische Baobab groeit meer in de breedte en de diameter van de stam is soms wel 8 meter breed. Deze soort heeft rode of geelachtige bloemen in februari.

In de rest van Oost Afrika heb je de Mbuju Baobab, het is een kleintje vergeleken bij z’n verre neven uit Madagaskar en je vind m vooral in Botswana, Kenia, Rwanda, Uganda en Tanzania. Ook hier zijn de woudreusjes vaak heilig. Fijn voor de Baobab; wat heilig is wordt minder vaak omvergehakt en zo kunnen we gelukkig nog genieten van deze fantastische bomen.

Inhoud

Heeft u vragen voor onze Afrika experts?

Deze blogs zul je ook leuk vinden:

Je hebt een reis gepland naar een land waar het onrustig is, wat nu?

Hiken in Oeganda

Ontdek Kenia: Onze top 3 off the beaten track avonturen