Masai leven buiten haar kraal

Het Nomadische Maasai-leven

Terug in de rauwe natuur. Waar de gronden rood en stoffig zijn en de stofwolken een spoor trekken achter je wagen. De rode doeken die de Maasai omslaan -om zichzelf te beschermen tegen de zon en het opwaaiende stof- steken af tegen de achtergrond van zachtgeel en groen. Hier, waar de Maasai altijd zorgen voor hun vee en zich ’s avonds terugtrekken in de lemen huizen die als kleine dorpjes langs de kant van de weg staan. Wanneer de avond valt, wordt het vee terug gedirigeerd naar de kraal waar het de nacht doorbrengt. De kraal is een ringvormig stuk land, omheind met takken en doornen, waarbinnen ze het vee houden en de huizen bouwen. Het leven speelt zich voornamelijk hier binnen af. Wat dat betreft zien alle Maasaima-dorpen er hetzelfde uit. De vrouwen zorgen ervoor dat de paar kamers die het huisje telt, warm gehouden worden door een vuur. Waar het voor ons lijkt alsof deze mensen veel hebben moeten inleveren of missen aan gemak, is het voor hun een heerlijk simpel leven zonder rinkelende alarmen en volle agenda’s. Maar onderschat het niet. Het volledige dorp moet hele dagen lang hard werken om zo te kunnen overleven. Daarnaast zijn ze afhankelijk van de perikelen van de natuur. Het gebrek aan regen is een groot probleem, net zoals heftige kou of juist extreme regenval. Ondanks dat het grootste deel van deze bevolkingsgroep ervoor kiest om dit nomadische, hardwerkende leven vol te houden en zo harmonieus mogelijk met de natuur te leven, zijn er ook uitzonderingen. Maasai die naar de stad zijn getrokken, die een baan hebben gezocht als askari (bewaker) of bankmedewerker en die gekozen hebben voor een leven in de stad. Ik was nieuwsgierig naar hoe zij het traditionele en het moderne laten samengaan en zocht contact met de zussen Sanau en Soila.

Verhuizen naar de stad

Sanau Paswa is 29 jaar oud en werkzaam in de Maasai Mara op de afdeling Gender and Education. Op 7-jarige leeftijd vertrekt ze vanuit haar Maasai-dorp naar het drukke Nairobi, zodat ze haar schoolopleiding kan voortzetten. Wat dat betreft komt Sanau uit een vrij modern Maasai-dorp waar vrijwel alle kinderen de kraal hebben verlaten om van een schoolopleiding te genieten. Een aantal jaren later heeft ze een universitaire graad te pakken in Political Science en heeft ze een minor in antropologie voltooid. Ze is een van de weinige die ook weer is teruggekeerd naar haar Mara-land, weliswaar vanuit baanperspectief. Soila is rond dezelfde tijd als haar zus naar Nairobi getrokken en had maar één doel voor ogen: finance gaan studeren aan de beste universiteit van Nairobi. Wanneer ik Sanau vraag hoe zij het leven in de stad vond, antwoord ze: “Ik hield van de stad, maar het was er niet zo makkelijk als in onze dorpen. Je hebt geld nodig om van de ene plek naar de andere te komen, voor accommodatie, voor kleren, voor alles. Waar in de dorpen er altijd een slaapplaats voor jou is, is het in de stad anders. Niemand host je of laat je zomaar ergens slapen. Het is er duur en het is een uitdaging. Toch is de stad ergens ook makkelijker. Vijf Kilometer lopen voor water is er niet bij. Hier kon ik voor het eerst een kraan opendraaien en ik had al stromend water.” Ze vertelt verder over hoe het was om zomaar een tv aan te kunnen zetten en hoe eenzaam je kunt zijn in het grote Nairobi, zonder de broers en zussen waar je anders voor zorgt. Soila voegt hieraan toe hoe moeilijk ze het in het begin vond om buiten te zijn in Nairobi. Zo groot, zo hectisch en vooral een hele gemeenschap die ze niet kende zoals terug thuis, rondom de kraal. Ze ziet haar dorp als een plek om te relaxen, om bij te komen van het drukke leven in de stad dat ze dag in dag uit leeft. “Maar de stad,” zegt ze dan “die is wel heel comfortabel…”.

Het leven van een Maasai buiten de kraal

Op mijn vraag of zij zichzelf nu een andere Maasai voelen antwoorden ze stellig: “I definitely still feel like Maasai!”. Maasai zijn is meer dan alleen vee houden en in harmonie leven met de natuur. Het is een cultuur met gebruiken en rituelen die je ook buiten de kraal kunt beoefenen. Zo vertelt Sanau hoe ze nog steeds Maasai-kleding en ornamenten draagt, soms in het dagelijkse leven, vaker voor speciale gelegenheden. Ook kleine gebruiken blijven in het stadse leven bestaan: het aanraken van je hoofd ter begroeting door een oudere Maasai en het doen van een naamceremonie om zo je baby van een Maasai-naam te voorzien. Sanau geeft toe: “Natuurlijk zijn de oude Maasai en de oude tradities in de kraal het sterkst, maar met kleine aanpassingen in het dagelijkse leven, hoef je daar helemaal niet veel van te missen!”. Het leven in de stad met druk toeterend verkeer en rinkelende telefoontjes blijft wennen, net als het leven dat ’s nachts niet lijkt op te houden. Een grote tegenstelling met het leven in een kraal. Maar ondanks al die veranderingen zijn hun cultuur en tradities iets dat ze met zich mee dragen, waar ze ook zijn en wonen. * De maasai op de foto zijn niet Sanau of Soila